መርፍእ ግሉታቲዮን እንታይ ረብሓ ኣለዎ?

ግሉታቲዮነ ፡ መብዛሕትኡ ግዜ 'ማስተር ጸረ-ኦክስጅን፡' ተባሂሉ ዝጽዋዕ፡ ኣብ ኣካላት ወዲ ሰብ ብተፈጥሮኣዊ መንገዲ ዝፍጠር ኮይኑ፡ ኣብ ጥዕና ዋህዮታት ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ይኹን እምበር፡ ዘመናዊ ረቛሒታት ኣነባብራ፡ ብከላን ድኹም ኣመጋግባን ንደረጃ ግሉታቲዮን ከጉድል ይኽእል እዩ፣ እዚ ኸኣ ኣብ ሓፈሻዊ ጽቡቕ ኵነታት ጽልዋ ከሕድር ይኽእል እዩ። ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ ኣገባባት ንደረጃ ግሉታቲዮን ንምዕባይ፡ ብሰንኪ ውጽኢታውነቶምን ቅልጡፍ ውጽኢትን መርፍእ ተፈታዊ እናወሰኸ ይኸይድ ኣሎ። ግሉታቲዮን መርፍእ ግን እንታይ ፍሉይ ረብሓታት እዩ ዘቕርብ?

መርፍእ ግሉታቲዮን ነዚ ኣገዳሲ ጸረ-ኦክስጅን ኣብ ኣካላት ንምዕባይ ምቹእን ውጽኢታውን መገዲ ዝህብ ኮይኑ፡ ካብ ዝተመሓየሸ ጥዕና ቆርበት ክሳብ ዝተመሓየሸ ሓፈሻዊ ጥዕና ካብ ዝተመሓየሸ ጥዕና ቆርበት ዝተፈላለየ ረብሓታት ይህብ።

ቆርበት ምብራህን ጸረ-እርጋንን .

ሓደ ካብቲ ኣዝዩ ተደላዪ ረብሓታት ናይ ግሉታቲዮን መርፍእ ኣብ ቆርበት ዘለዎም ጽልዋ እዩ። እዚ መርፍእ ብቆርበትና ዘጨንቕ ባህርያቶም ዝፍለጡ፡ ነቲ ንሕብሪ ቆርበት ሓላፍነት ዝወስድ ቀለም፡ ሜላኒን ንምፍራስ ክሕግዙ ይኽእሉ። ከም ውጽኢቱ ድማ ብዙሓት ሰባት ቀሊልን ቃና ዘለዎን ቆርበት ንምርካብ ግሉታቲዮን መርፍእ ይጥቀሙ። እቲ ረብሓታት ግን ካብ ተራ ቆርበት ምብራህ ንላዕሊ እዩ ዝኸይድ። ግሉታቲዮነ ዝሰርሖ ሓያል ጸረ-ኦክስጅን ባህርያት፡ ንኦክሲዳቲቭ ጸቕጢ ክቃለስ ይኽእል፡ እዚ ድማ ምልክታት ዕድመ ምድፋእ ከም ምጉርምራምን ረቂቕ መስመራትን ከጉድል ይኽእል። ንናጻ ራዲካላት ብምግላብ፡ መርፍእ ግሉታቲዮን ንመንእሰያትን ብርሃን ዝህብን ሕብሪ ቆርበት ንምዕቃብ ክሕግዝ ይኽእል።

ሰባት መብዛሕትኡ ግዜ ድሕሪ እቲ መርፍእ ምጅማሩ ሰሙናት ጥራይ ኣብ ቅርጽን ንጹርነትን ቆርበቶም ምምሕያሽ የስተብህሉ። ብተወሳኺ ኣብ ግሉታቲዮነ ዝርከቡ ጸረ-ኦክስጅን ንጽልዋ ናይ ጎዳኢ ጩራታት UV ኣብ ቆርበት ከጉድሉ ይኽእሉ፣ በዚ ድማ ጉድኣትን ተወሳኺ ዕድመ ምድፋእን ይከላኸል። ውልቀሰባት ተኸታታሊ መርፍእ ግሉታቲዮን ድሕሪ ምዝዛም ተፈጥሮኣዊን ጥዑይን ድምቀት ክሕብሩ ዘይተለምደ ኣይኮነን።

ዲቶክሲፊኬሽንን ናይ ምክልኻል ደገፍን ደገፍ

ግሉታቲዮነ ንመስርሕ ምውጋድ መርዛም ነገራት ኣካላትና ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ምስ መርዛማት ነገራት፡ ከበድቲ ሓጺናትን ካልእ ጎዳኢ ንጥረ ነገራትን ይተሓሓዝ፡ ካብ ኣካላቶም ንምእላይ የመቻችእ። እዚ ናይ ምውጋድ መርዛም ጽልዋ ንዝተመሓየሸ ስራሕ ጸላም ከብዲ ኣበርክቶ ክገብር ይኽእል እዩ፣ ምኽንያቱ ጸላም ከብዲ ኣብ ግሉታቲዮን ንዲቶክሲፊኬሽን ብብዝሒ ስለ እትምርኮስ። ብፍላይ ንዝለዓለ ደረጃ መርዛማት ነገራት ዝተቓልዑ ሰባት - ከም ኣትከኽቲ ሽጋራ ወይ ኣብ ዝተበከለ ቦታታት ዝነብሩ - ግሉታቲዮነ መርፍእ ኣብ ሓፈሻዊ ጥዕና ርኡይ ለውጢ ከምጽእ ይኽእል እዩ።

ብተወሳኺ ግሉታቲዮን ኣብ ምድልዳል ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ተራ ኣለዎ። ንስራሕ ዋህዮታት ምክልኻል ሕማም ብምዕባይ፡ ኣካላትና ንረኽሲታትን ሕማማትን ብዝያዳ ውጽኢታዊ መንገዲ ንኽከላኸለሉ ክሕግዝ ይኽእል። ስሩዕ መርፍእ ግሉታቲዮን ንዝደኸመ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ዘለዎም ወይ ነቶም ብተደጋጋሚ ዝሓመሙ ውልቀሰባት፡ ኣብ ቅልጡፍ ምሕዋይን ዝሓሸ ሓፈሻዊ ጽገና ጥዕናን ንምሕጋዝ፡ ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል እዩ።

ምምሕያሽ ደረጃ ጸዓትን ኣትሌቲክስ ብቕዓትን

ብዙሓት ሰባት ድሕሪ ስሩዕ ምርካቦም ዝለዓለ ደረጃ ጸዓትን ዝወሓደ ድኻምን ከምዘጋጠሞም ይሕብሩ . መርፍእ ግሉታቲዮን  ። ግሉታቲዮነ ንሚቶኮንድርያል ፋንክሽን ኣገዳሲ ስለ ዝኾነ- ንሓያላት ዋህዮታት - ATP ዝበሃል ቀንዲ ጸዓት ባጤራ ኣካላትና ኣብ ምፍራይ ይሕግዝ። ዝዓበየ ምፍራይ ኤቲፒ ውጽኢቱ ምውሳኽ ዓቕሚ ስለዘስዕብ መዓልታዊ ንጥፈታት ዝቐለለን ዝያዳ ክመሓደር ዝኽእልን ክኸውን ይኽእል።

ንኣትሌታትን ንጡፍ ኣነባብራ ዘለዎምን፡ መርፍእ ግሉታቲዮን ተወሳኺ ረብሓታት ከቕርብ ይኽእል። ኦክሲዳቲቭ ጸቕጥን ድኻም ጭዋዳታትን ብምንካይ፡ ግሉታቲዮን ንኣትሌቲካዊ ብቕዓትን ጽንዓትን ከማሓይሽ ይኽእል። ዝቐልጠፈ ናይ ምሕዋይ ግዜን ውሑድ ጭዋዳታት ድሕሪ ምውስዋስ ኣካላትን ልሙድ ዝኾነ ውጽኢት ኮይኑ፡ ውልቀሰባት ብውሑድ ምዕንቃፍ ጽዑቕ ናይ ስልጠና መደባት ንኽሕልዉ ዘኽእሎም እዩ።

ኣእምሮኣዊ ጥዕናን ኣእምሮኣዊ ንጹርነትን

ግሉታቲዮነ ዝህቦ ረብሓ ናብ ሓንጎል ይዝርጋሕ፣ ንኣእምሮኣዊ ደገፍን ናይ ኣእምሮ ንጹርነትን ይህብ። ኦክሲዳቲቭ ጸቕጢ ከም ኣልዛይመርን ፓርኪንሰንን ዝኣመሰሉ ኒውሮዲጀነሬቲቭ ሕማማት ኣብ ምምዕባል ፍሉጥ ረቛሒ እዩ። ኣብ ሓንጎል ኦክሲዳቲቭ ጉድኣት ብምንካይ፡ ግሉታቲዮን ካብዞም ኩነታት ንምክልኻልን ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ናይ ኣእምሮ ጥዕና ንምድንፋዕን ክሕግዝ ይኽእል።

ብተወሳኺ፡ ብዙሓት ውልቀሰባት ግሉታቲዮን መርፍእ ዝወስዱ ዝሓሸ ትኹረት፡ ዝበሰለ ዝኽሪን ዝተመሓየሸ ስሚዒትን ከም ዘጋጠሞም ይሕብሩ። እዚ ምስቲ ግሉታቲዮነ ኣብ ምንካይ ነድሪ ኣብ ምንካይን ንስራሕ ኒውሮትራንስሚተር ኣብ ምድጋፍን ዝነበሮ ተራ ዝምልከት ክኸውን ይኽእል። ዝዓበየ ናይ ኣእምሮ ስራሕን ኣእምሮኣዊ ንጹርነትን ኣብ መዓልታዊ ኣፍራይነትን ሓፈሻዊ ጽሬት ህይወትን ብዓቢኡ ክጸልዎ ይኽእል።

ንሕዱር ኩነታት ዝግበር ደገፍ

መርፍእ ግሉታቲዮን ንሕዱር ኩነታት ንምምሕዳር ደገፍ እውን ክህብ ይኽእል እዩ። ከም ሕማም ሽኮር፡ መንሽሮን ኣውቶኢሙንን ዝኣመሰሉ ሕማማት መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ምውሳኽ ኦክሲዳቲቭ ጸቕጥን ነድሪን ይመጹ። ደረጃ ጸረ-ኦክስጅን ብምዕባይ፡ መርፍእ ግሉታቲዮን ነዞም ሳዕቤናት ንምቅላልን ሓፈሻዊ ምሕደራ ናይዞም ኩነታት ንምምሕያሽን ክሕግዝ ይኽእል።

ንኣብነት፡ ግሉታቲዮን ኣብ ሕሙማት ሽኮርያ ደረጃ ሽኮር ኣብ ደም ንምንካይ ክሕግዝ ከም ዝኽእል መጽናዕትታት ይሕብሩ፡ እዚ ድማ ተነቃፍነት ኢንሱሊን ብምሕያሽ እዩ። ኣብ ሕሙማት መንሽሮ፡ ናይ ግሉታቲዮነ ናይ ምውጋድ መርዛም ነገራት ባህርያት፡ ንጐድናዊ ሳዕቤናት ኬሞቴራፒ ኣብ ምንካይ ክሕግዝ ይኽእል፡ ኣብ እዋን ሕክምና ድማ ናይ ምክልኻል ዓቕሚ ምክልኻል ዓቕሚ ንሓፈሻዊ ጥዕና ክድግፍ ይኽእል። ናይ ኣውቶኢሙን ጸገም ዘለዎም ሕሙማት፡ ግሉታቲዮን ነድሪ ስለ ዘጉድል፡ ናብ ውሑድ ምብራዕን ዝሓሸ ምቁጽጻር ሕማማትን ስለ ዘስዕብ፡ ዕረፍቲ ክረኽቡ ይኽእሉ እዮም።

መደምደምታ

መርፍእ ግሉታቲዮነ  ፡ ካብ ምዕባይ ጥዕና ቆርበትን ምልክት ምቅላስን ክሳብ ምድጋፍ ዲቶክሲፊኬሽንን ምዕባይ ስርዓተ-ምክልኻልን፡ ብዙሕ ረብሓታት ይህብ። ምምሕያሽ ደረጃ ጸዓት፡ ጥዕና ኣእምሮን ንሕዱር ኩነታት ዝግበር ደገፍን፡ ንብዙሕ ሸነኻዊ ረብሓ ናይዚ ሓያል ጸረ-ኦክስጅን ዝያዳ ዘጉልሕ እዩ። ነዚ ዝተፈላለየ ረብሓታት ኣብ ግምት ብምእታው፡ መርፍእ ግሉታቲዮን ኣብ ዓለም ጥዕናን ጥዕናን ኣቓልቦ ይእክብ ከምዘሎ ንጹር እዩ። ግሉታቲዮነ ኣብ ስርዓተ ጥዕናኻ ከተእትው እንተሓሲብካ፡ ንፍሉይ ድሌታትካ ዝበለጸ ኣገባብ ንምፍላጥ ምስ በዓል ሞያ ክንክን ጥዕና ተወከስ።

FAQ

1. መርፍእ ግሉታቲዮን ውሑስ ድዩ?
እወ፡ መርፍእ ግሉታቲዮን ብሓፈሻ ብሓደ ብቑዕ በዓል ሞያ ክንክን ጥዕና ክወሃብ ከሎ ውሑስ ምዃኑ ይቑጸር።

2. ክንደይ ግዜ ናይ ግሉታቲዮን መርፍእ ክረክብ ኣለኒ?
ድግግም መርፍእ ክፈላለ ይኽእል እዩ፣ ብዙሓት ሰባት ግን ምቹእ ደረጃ ንምዕቃብ ሰሙናዊ መርፍእ ይመርጹ።

3. መርፍእ ግሉታቲዮን ኣብ ምጉዳል ክብደት ሰብነት ክሕግዝ ይኽእል ድዩ?
ንክብደት ምጉዳል ብፍሉይ ዝዓለመ እኳ እንተዘይኮነ፡ ግሉታቲዮነ ዝወድደሉ መርዛም ነገራት፡ ንመተቦሊክ ስራሕን ሓፈሻዊ ጥዕናን ክድግፍ ይኽእል፡ እዚ ድማ ኣብ ምቁጽጻር ክብደት ክሕግዝ ይኽእል።

4. መርፍእ ግሉታቲዮን ዝኾነ ጎናዊ ሳዕቤን ኣለዎ ድዩ?
መብዛሕትኦም ሰባት መርፍእ ግሉታቲዮን ብጽቡቕ ይጻወርዎ እዮም፣ ገሊኦም ግን ከም ረስኒ ቆርበት ወይ ናይ ምሕቃቕ መግቢ ንኣሽቱ ጎናዊ ሳዕቤናት ከጋጥሞም ይኽእል እዩ።

5. ካብ መርፍእ ግሉታቲዮን ዝመጽእ ውጽኢት ክሳብ ክንደይ ቀልጢፈ ክርኢ ይኽእል?
ውጽኢት ይፈላለ እዩ፡ ብዙሓት ሰባት ግን ከም ዝተመሓየሸ ጥዕና ቆርበትን ምውሳኽ ደረጃ ጸዓትን ዝኣመሰሉ ረብሓታት ከስተብህሉ ይጅምሩ ኣብ ውሽጢ ሒደት ሰሙናት ድሕሪ ስሩዕ መርፍእ ይርከቡ።